کمیتۀ بین‌المللی صلیب سرخ (ICRC) می‌گوید که ثبت کودکان تحت درمان فلج مغزی در کابل در ۱۱ ماه اول سال ۲۰۲۲ در مقایسه با مدت مشابه سال گذشتۀ آن، ۵۰ درصد افزایش یافته است.

این کمیته روز چهارشنبه ۱۱ جنوری (۲۱ جدی)‌ با نشر گزارشی گفت که با توجه به عدم مصوونیت حاد غذایی که نیمی از جمعیت افغانستان – بیش از ۲۰ میلیون نفر – را تحت تاثیر قرار می‌دهد، تعداد بیماران جدید تحت درمان فلج مغزی در مرکز توانبخشی فزیکی کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در کابل، در ۲۰۲۲ میلادی به ۱۶۷۳ نفر رسید، در حالی که در مدت مشابه در سال ۲۰۲۱ این تعداد ۱۱۲۵ نفر بود.

مرید احمد راسخ، سرپرست بخش اطفال در مرکز توانبخشی کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در کابل گفته است که فقر، آسیب‌ها، عدم آگاهی صحی و عدم معاینه منظم مادران قبل و در طول بارداری، عواملی اند که باعث فلج مغزی در نوزادان شده می‌توانند.

به گفتۀ راسخ، تغذیه ناکافی برای مادر در دوران بارداری و افزایش فعالیت بدنی مانند کارهای شاقه در بخش زراعت نیز می‌تواند احتمال ابتلای کودکان به این بیماری را افزایش دهد.

او گفت: “حتا اگر نتوانیم مستقیماً افزایش تعداد بیماران را با بدتر شدن وضعیت بشردوستانه در افغانستان مرتبط کنیم، می‌دانیم که افراد بیشتری برای قرار دادن غذا روی میز/دسترخوان تلاش می‌کنند و تعداد موارد سوتغذیه افزایش قطعی دارد.”

فلج مغزی یک اختلال در اوایل دوران کودکی است که در اثر آسیب به مغز در حال رشد ایجاد می‌شود که در نتیجه بر حرکت بدن، کنترول ماهیچه‌ها، هماهنگی عضلات، توان عضلاتی، واکنش، وضعیت بدن و تعادل تاثیر می‌گذارد.

به گفتۀ متخصصان، این ناتوانی یک بیماری مادام‌العمر است و برای هر کودکی متفاوت است. این اختلال می‌تواند در سه مرحله “در دوران بارداری، هنگام تولد و یا مدت کوتاهی پس از تولد” رخ دهد.

راسخ افزود: “علایم در بین کودکان متفاوت است، آنها همیشه تغییرات مرتبط با افزایش سن را تجربه می‌کنند، مانند ضعف عضلات، کاهش تعادل، مشکلات شنوایی، صحبت‌کردن، نشستن و راه رفتن، همچنین صرع و اختلالات بینایی، گفتاری و فکری.”

کمیتۀ بین‌المللی صلیب سرخ گفته است که هیچ درمان شناخته شده‌ای برای فلج مغزی وجود ندارد و هرگونه آسیب به مغز غیرقابل برگشت است، اما بیماران مبتلا به فلج مغزی می‌توانند از درمان‌های حمایتی مانند فزیوتراپی که به صورت رایگان در هفت مرکز توانبخشی این کمیته در سراسر افغانستان ارایه می‌شود، بهره‌مند شوند.

داکتر راسخ گفت که این درمان‌ها کیفیت زندگی بیماران را بهبود می‌بخشد و به آنان کمک می‌کند تا به ظرفیت کامل خود برسند و هرچه درمان زودتر شروع شود، شانس بهتری برای مشاهده پیشرفت‌ها وجود دارد.

او در ادامه توضیح داد که از طریق درمان حمایتی کودکان فلج مغزی قادر خواهند بود به نیازهای روزانه خود رسیدگی کنند و مستقل‌تر شوند.

آقای راسخ علاوه کرد: “همچنین (درمان) از کشیدگی عضلات، تغییر شکل و زخم بستر جلوگیری می‌کند. به طور کلی، این (درمان) به تسهیل زندگی بیماران و خانواده‌هایشان کمک می‌کند.”

به گفتۀ او، اکثر خانواده‌هایی که به دنبال حمایت در مراکز توانبخشی فزیکی کمیته بین‌المللی صلیب سرخ استند، از علل این وضعیت آگاه نیستند. این متخصص اضافه کرد که خانواده‌هایی با سه یا چهار فرزند را دیده که فلج مغزی دارند، چون که به گفتۀ او بیشتر والدین بی‌سواد استند و از نظر مالی دچار مشکل می‌شوند، معمولاً اطلاعات کافی در مورد اهمیت تغذیه خوب و استراحت نسبی برای مادر باردار ندارند.

کمیتۀ بین‌المللی صلیب سرخ گفته است که برای خانواده‌ها، مراقبت از فرزندان شان اغلب با چالش‌های فوق‌العاده‌ای همراه است.

سوزان، مادر یکی از بیماران در مرکز توانبخشی کابل گفت که درمان دخترش را از یک سالگی در یکی از مراکز توانبخشی فزیکی کمیته بین‌المللی صلیب سرخ شروع کرد و اکنون هفت سال است که تحت تداوی است.

او گفت: “من معلم بودم، اما برای مراقبت از دخترم مجبور به استعفا شدم. به او غذا بدهید، لباس بپوشانید یا او را به اطراف ببرید. پدرش قبلا کار می‌کرد اما دیگر شاغل نیست، وضعیت مالی ما خوب نیست، چون منبع درآمدی نداریم، وقتی اقوام به ما کمک می‌کنند غذا می‌خوریم.”

به گفتۀ سوزان، تمرینات فزیوتراپی و تجهیزاتی که در مرکز توانبخشی فزیکی دریافت کرده ‌اند به دخترش کمک کرده تا حدی صحت‌اش بهبود پیدا کند. او آرزو دارد که روزی فرزندش بتواند غذا بخورد، بنشیند، به مکتب برود و از خودش مراقبت کند.

کمیتۀ بین‌المللی صلیب سرخ می‌گوید که بحران اقتصادی در افغانستان میلیون‌ها نفر را تحت تاثیر قرار داده است و خانواده‌های کودکان فلج مغزی حتا برای رسیدن به مراکز توانبخشی فزیکی تلاش می‌کنند.

نورالله که پسرش را از خوست به مرکز کابل آورده است، می‌گوید که پسرش چهار سال تحت تداوی بوده است. او گفت: “به لطف توصیه‌های داکتر و ورزش منظم، می‌توانیم شاهد بهبود باشیم و او حدود ۲۰ درصد از ظرفیت‌های خود را بازیابی کرده است.”

اما حمل و نقل برای آنها یک چالش بوده است. نورالله که تنها نان‌آور خانواده‌اش است، گفت که برای آوردن فرزندش به کابل برای تداوی، مجبور شده که برای کرایه موتر پول قرض کند.

او گفت: “(داکتر) از ما خواسته تا ۱۵ روز دیگر دوباره بیایم، اما من نگران هستم که چگونه دوباره موتر کرایه پیدا کنم.”

آمار کمیتۀ بین‌المللی صلیب سرخ نشان می‌دهد که بیش از ۱۰۰۰ بیمار مبتلا به فلج مغزی هر ماه در مرکز توانبخشی فزیکی در کابل درمان می شوند که شامل بیش از ۳۰۰ بیمار جدید و حدود ۷۵۰ بیمار موجود است که تحت درمان دوره‌ای قرار دارند.

این کمیته می‌گوید که تعداد زیادی از بیماران ماهانه در این مراکز تحت درمان قرار می‌گیرند و بسیاری از بیماران هنوز به مراقبت‌های صحی مناسب نیاز دارند، اما هنوز هم، بیش از ۱۲۰۰ کودک فلج مغزی در لیست انتظار مراکز توانبخشی فزیکی صلیب سرخ برای دریافت درمان هستند.

اما وزارت صحت عامۀ حکومت طالبان آمار کمیتۀ بین‌المللی صلیب سرخ را رد کرد. داکتر شرافت زمان، سخنگوی این وزارت بدون ارایه آمار و ارقامی به صدای امریکا گفت که “این کمیته آمار را زیاد گفته و دقیق نیست”.

منبع