وزارت صنعت آب ایران در واکنش به ساخت و آب‌گیری بند پاشدان هرات گفته است که بهره‌برداری یک‌جانبۀ از دریاها سبب بروز مشکلات در تامین آب آشامیدنی و آسیب گسترده به محیط زیست در داخل خاک آن کشور خواهد شد.

تسنیم، خبرگزاری رسمی ایران، به نقل از عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی صنعت آب آن کشور، گزارش داده که از این اقدام ا.ا. ابراز نارضایتی کرده و گفته است که ساخت بند پاشدان، چند میلیون نفر را در شهر مشهد این کشور متاثر خواهد ساخت.

اخیراً وزارت انرژی و آب حکومت ا.ا. از ادامۀ کار بند آب‌گردان پاشدان خبر داده و گفت که در حال حاضر، ساخت این بند تا ۸۰ درصد تکمیل شده است.

این وزارت به تاریخ ۲۳ نومبر (سوم قوس) گفت که ساخت بند پاشدان یکی از پروژه‌های بزرگ حکومت ا.ا. به شمار می‌رود و در حال حاضر کار آن به شدت جریان دارد.

بزرگ‌زاده همچنان افزوده است: “باورمان بر این است همه مردمانی که در یک حوضه آبریز زندگی می‌کنند، دارای سرنوشت یک‌سان هستند و اعمال هرگونه سخت‌گیری و فشار به بخشی از مردمان حوضه آبریز، ناگزیر همه ساکنان حوضه را تحت تاثیر قرار می‌دهد.”

به گفتۀ این مقام ایرانی، حکومت ایران اعتراض رسمی خود را در این مورد، از راه‌های دپلوماتیک با ا.ا. در میان خواهد گذاشت.

او اضافه کرده است: “جمهوری اسلامی ایران بارها از کانال‌های دپلوماتیک اعتراض رسمی خود را نسبت به اثرات منفی فرامرزی ناشی از اقدامات سدسازی یک‌جانبۀ طرف افغانستان در حوضه هریرود اعلام کرده و خواهان همکاری مشترک برای ارزیابی و کاهش این اثرات و انتخاب توسعه پایدار به ‌جای توسعه مخرب بوده است.”

سخنگوی صنعت آب ایران گفته است که آنان انتظار دارند تا ا.ا. مطابق به حقوق عرفی بین‌المللی و اصل حسن همجواری عمل کرده و تدابیر لازم را در این مورد روی دست گیرند تا با ساخت بند‌ها در دریای هلمند، به آنان آسیب نرسانند.

بزرگ‌زاده گفت که ایران “خواهان مذاکره فوری در این خصوص است و برای همکاری با طرف افغانی در یافتن راه‌حل‌های مشترک و قابل قبول برای کاهش اثرات فرامرزی سدهای پاشدان و سلما اعلام آمادگی می‌کند.”

ا.ا. تا کنون در مورد اعتراض وزارت صنعت آب ایران ابراز نظر نکرده‌اند.

بر گفتهٔ ا.ا. ، با تکمیل شدن کار ساخت بند پاشدان، این بند آب‌گردان، ۵۴ میلیون متر مکعب آب ذخیره، دو میگاوات برق تولید و هزاران هکتار جریب زمین زراعتی را آبیاری خواهد کرد.

کار ساخت این بند آب، در ولسوالی کرخ هرات در سال ۱۳۹۰ خورشیدی با هزینه ۱۱۷ میلیون دالر امریکایی از بودجه انکشافی حکومت پیشین افغانستان آغاز شد و قرار بود در مدت سه سال تکمیل شود، اما به دلایل گوناگون کار آن در سال‌های اخیر متوقف شده بود.

این بند آبگردان، بعد از سلما، دومین بند آب در هرات است.

این در حالی است که مقام‌های ایرانی در بیشتر از سه سال گذشته، بارها خواستار تامین حقابۀ این کشور از دریای هلمند شده و چندین بار هیات‌های ایرانی برای گفتگو با مقام‌های ا.ا. به کابل سفر کردند.

پیش از این، هیاتی ایرانی به ریاست محمد جوان‌بخت، معاون امور آب وزارت نیروی ایران، به کابل سفر کرده و با امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجۀ حکومت ا.ا. گفتگو کرده بود.

وزارت خارجۀ حکومت ا.ا. به تاریخ ۲۳ جولای (دوم اسد) گفت که در دو سال گذشته، بخش زیادی از حقابۀ ایران از دریای هلمند تامین شده و در صورت موجودیت آب، آنان تلاش می‌کنند که آب کافی به آن کشور سرازیر شود.

افغانستان و ایران در سال ۱۳۵۱ خورشیدی معاهده توزیع آب هلمند را امضا کردند که بر اساس آن، افغانستان باید سالانه ۸۲۰ میلیون متر مکعب آب از دریای هلمند به ایران بدهد. اما در این معاهده این میزان آب برای یک سال عادی پیش‌بینی شده است.

به گفتۀ مقامات پیشین افغانستان، طی چندین دهه جنگ در این کشور، به دلیل مدیریت نشدن آب این کشور، سالانه بین ۲.۵ تا سه میلیارد مترمکعب آب دریای هلمند، به ایران سرازیر می‌شد و این بیشتر از میزانی است که در معاهده حقابه میان کابل و تهران تعیین شده است.

اما در چند سال اخیر، چندین بند برق و بندهای آب‌گردان در افغانستان در مسیر دریاهایی احداث شده است که آب آن به ایران سرازیر می‌شود و این امر سبب کمبود آب در بخش‌هایی از ایران شده است.

منبع