فقدان رهبری و عملیات هدفمند، شبکهٔ جهانی تمویل مالی گروه خوارج را به زوال روبرو نموده

دستگیری عبدی ولی محمد عو یوسف، مشهور به عبدی ولی ولا لع، در ۲۵ جولای ۲۰۲۵ در منطقهٔ پونت لند سومالیا، ضربهٔ دیگری بر پیکر گروه دهشت افگن است که به گونهٔ فزاینده از فقدان رهبری رنج میبرد. یوسف، مسئول مالی و روابط خارجی گروه خوارج- سومالیا، مدت‌ها بود که مسئولیت مدیریت شبکه‌ های اخاذی، تهیهٔ اسلحه و هماهنگی بین‌المللی را بر عهده داشت. اما ناکامی او در انطباق با فشارهای روزافزون مبارزه با تروریزم، نشان‌ دهندهٔ خلای رهبری گسترده‌ تری‌ است که اکنون مدل تمویل مالی جهانی داعش را تهدید میکند.

این دستگیری پس از حملهٔ نیروهای ویژهٔ ایالات متحده در جنوری ۲۰۲۳ که منجر به کشته شدن بلال السودانی، سلف یوسف و یکی از تمویل‌ کنندگان کلیدی داعش خراسان شد، صورت میگیرد. السودانی با دفتر الکرار داعش، یک مرکز مالی اصلی برای انتقال پول و جنگجویان خارجی در سراسر شرق افریقا، مرکز افریقا و افغانستان، مرتبط بود. با حذف این دو مرد از میدان جنگ، رهبری داعش سومالیا دچار هرج و مرج شده و توانایی آن در تمویل عملیات‌ها به شدت کاهش یافته است.

فروپاشی منابع عایداتی سومالیا

شبکهٔ یوسف در سال ۲۰۲۱ تا سطح ۲.۵ میلیون دالر اخاذی کرد که در سال ۲۰۲۲ این مقدار به ۲ میلیون دالر کاهش یافت و بیشتر از طریق تهدید علیه مشاغل، بانک‌ها و عوامل پول سیار به دست می‌ آمد. این کاهش نه تنها نشان ‌دهندهٔ فشار خارجی از سوی نیروهای سومالیایی و آمریکایی است، بلکه نشان‌ دهندهٔ بی‌اعتمادی و پراکندگی فزاینده در داخل گروه نیز میباشد. شاخهٔ سومالیا که زمان یک شاخهٔ امیدوارکنندهٔ داعش به شمار میرفت، اکنون از وضع بغرنج ودشوار رهبری رنج میبرد که هم استخدام و هم جمع‌آوری کمک‌های مالی را تضعیف میکند.

بی‌ثباتی گسترده در سراسر سیستم مالی داعش

ناکامی‌ های رهبری داعش، موارد انفرادی نیستند. این گروه در افغانستان نیز شاهد عقب‌ گردهای مشابه بوده است، طوریکه تحریم‌های ایالات متحده و سرکوب دارایی‌های دیجیتال، کیف پول‌های کریپتو و کانال‌های حوالهٔ غیررسمی را هدف قرار داده است. در غرب افریقا و ساحل، حملات هوایی مداوم و اختلافات داخلی، درآمد حاصل از باجگیری و مالیات غیرقانونی را کاهش داده است. حتی در جنوب شرق آسیا، گروه‌های مانند داعش فیلیپین در تلاش برای حفظ تمویل مالی خارجی در بحبوحهٔ همکاری‌های امنیتی منطقه‌ ئی هستند.

قدرت داعش زمانی در توانایی آن در واگذاری استقلال مالی به گروها و شاخه های وابسته‌اش نهفته بود. اما با سقوط رهبران و افشای هسته‌ها، این استقلالیت و خودمختاری در حال تبدیل شدن به یک نقطه ضعف – دعوت به پراکندگی، افشاگری و کمبود منابع است.

عقب‌ نشینی یک طرح جهانی جمع‌آوری کمک‌های مالی

دستگیری یوسف فراتر از یک اختلال محلی است – این نشان میدهد که چگونه رهبری ضعیف، سوء ظن داخلی و حملات پی در پی، شریان‌های مالی جنبش جهانی داعش را از بین میبرد. اگر این گروه نتواند به سرعت، خلای نیروهای ماهر را دوباره پر کند و کانال‌های امن را بازسازی کند، ممکن است سرعت عملیات این گروه همچنان کاهش یابد – که این کاهش نه تنها در سومالیا، بلکه در سراسر شبکهٔ بیش از حد گسترده خواهد بود.

امواج پرس