مکتب سوله که از نزدیک به یک دهه در افغانستان فعالیت دارد، قادر شده است که زمینۀ آموزش را برای هزاران دختر افغان که از رفتن به مکتب و فراگیری درس محروم اند، مهیا کند.

با گذشت بیش از سه سال از زمان به قدرت رسیدن حکومت ا.ا. در سال ۲۰۲۱ در افغانستان، مکاتب متوسطه و لیسه و دانشگاه‌ها هنوز به روی دختران مسدود است . اما برخی مکاتب دختران که توسط بنیادهای غیر انتفاعی اداره می‌شد، تا هنوز قادر به ادامۀ فعالیت از طریق انترنت و راه اندازی صنوف آنلاین اند.

مکتـب سوله، یکی از این بنیادهای آموزشی است که فعالیت خود را در کابل در سال ۲۰۱۶ آغاز کرد و توانست تا سال ۲۰۲۱ مکاتب این بنیاد را به بیش از ۲۰ ولایت افغانستان گسترش دهد. سوله تنها مکتبی در افغانستان بود که برای دختران لیلیله داشت و شاگردان از ولایت‌های مختلف، در لیلیه‌های این مکتب به سر می‌بردند.

شبانه بسیج راسخ، بنیانگذار مکتـب سوله، می‌گوید که هدف او از آغاز این مکتب این بود که علاوه بر نصاب تعلیمی که روی تدریس مضمون‌های مختلف متمرکز است، شاگردان قادر شوند تا در آینده بر جامعه و کشور خود تاثیرگذار باشند.

راسخ می‌گوید که ده‌ها دختر از برخی از منزوی‌ترین نقاط افغانستان قادر شدند تا به این مکتـب آمده و در محیطی که در آن فرصت آشنایی با دختران از نقاط دیگر افغانستان را داشتند، زندگی کنند و از یکدیگر بیاموزند. تعدادی از این دختران، بعد از فراغت از مکتـب سوله، قادر به دریافت بورس‌های تحصیلی از دانشگاه های معتبر جهان شده و برای تحصیل به خارج از افغانستان رفتند.

اما با روی کار آمدن ا.ا.در سال ۲۰۲۱، مکتب سوله مسدود شد و جمعی از شاگردان این بنیاد آموزشی و راسخ، مجبور به ترک افغانستان شدند. راسخ می‌گوید که غمگین‌ترین روز زندگی او، زمانی بود که مجبور شد تمام مدارک و اسناد شاگردانش را بسوزاند تا طالبان به آن دسترسی نداشته باشند.

مکتب سوله، متعاقب حاکم شدن ا.ا.بر افغانستان، در کشور رواندا با تعداد اندکی از شاگردان این مکتب، فعالیت خود را آغاز کرد و راسخ می‌گوید که او قادر شد تا برخی از شاگردان این مکتب را، از افغانستان به این مکتب انتقال دهد و این گروه دختران توسط معلمین خارجی در محل تازۀ مکتب سوله در رواندا، تدریس می‌شوند.

در سال ۲۰۲۳، افزایش درخواست‌های دختران افغان برای ثبت نام در این مکتب، باعث ابتکاری تازه در نوعیت تدریس این مکتب شد.

مکتب سوله برای پذیرش این دختران، ابتکاری به نام مکتب سوله ایکس، را ایجاد کرد تا فرصت آموزش برای تمام این دختران فراهم شود. سوله ایکس، یک مرکز آموزشی آنلاین است که از طریق واتساپ به دختران به زبان های دری، پشتو و انگلیسی آموزش می‌دهد.

مکتب سوله ایکس که در ماه مارچ سال ۲۰۲۴ تاسیس شد، اکنون بیش از ۱۰ هزار دانش آموز از ۳۴ ولایت افغانستان دارد.

ممنوعیت ا.ا.بر آموزش زنان و دختران با واکنش گسترده در داخل و خارج از افغانستان روبرو شده و اکثر کشورهای جهان و نهادهای معتبر بین‌المللی این اقدام ا.ا.را محکوم کرده اند.

سختگیری‌های ا.ا.از جمله ممنوعیت بر آموزش زنان و دختران در افغانستان، در کنار سایر مسایل، سبب شده است که تا کنون هیچ کشوری حکومت آن گروه را به رسمیت نشناسد.

جامعۀ جهانی به شمول ایالات متحده همواره گفته اند که احترام به حقوق زنان و دختران به شمول حق آموزش و کار، رعایت حق اقلیت‌ها و تشکیل حکومت همه‌شمول که متشکل از همه اقوام و گروه‌ها در افغانستان باشد، پیش‌شرط هر گونه تعامل و به رسمیت شناختن حکومت ا.ا.است.

با اینحال، حکومت ا.ا.، ضمن رد این انتقادها گفته است که آموزش دختران و زنان “موضوع داخلی” افغانستان است و این گروه به کسی اجازه نمی‌دهد که در مسایل داخلی افغانستان مداخله کند.

منبع