آگاهان مسایل سیاسی و امنیتی منطقه می‌گویند که با مسلط شدن طالبان در افغانستان، وضعیت امنیتی در پاکستان بیشتر متشنج شده است و به باور این تحلیلگران، تحریک طالبان پاکستان (تی‌تی‌پی) تلاش دارد تا نظام امارتی را در پاکستان روی‌کار آرد.

مقامات پاکستانی مکرراً حکومت طالبان را به پناه دادن به جنگجویان گروه تحریک طالبان پاکستان در خاک افغانستان متهم کرده‌اند، هرچند طالبان افغان همواره استدلال کرده اند که هیچ نقشی در ناامنی در پاکستان نداشته و گفته اند که مقام‌های پاکستانی نباید بار ملامت ناکامی‌های امنیتی خود را به دوش افغانستان بیاندازند.

در همین حال، گزارش ملل متحد نیز نشان می‌دهد که آمدن حکومت طالبان در افغانستان، از تحریک طالبان پاکستان، متحد دیرینۀ خود، حمایت می‌کند.

بل روجیو، مسوول ژورنال جنگ در نهاد دفاع از دموکراسی‌ها در واشنگتن می‌گوید که پاکستان علاقمند بازی کردن نقش عمیق استراتیژیک درافغانستان است و انتظار دارد که طالبان افغان جلو عملیات گروه تحریک طالبان پاکستان را بگیرد، اما اکنون درک کرده اند که طالبان افغان این کار را نمی کنند.

روجیو به این باور است که با وصف وضعیت پرتنش موجود، پاکستان با حمایت از حکومت طالبان در افغانستان ادامه خواهد داد. او گفت: “پاکستان به اعمال فشار بر طالبان افغان ادامه می‌دهد و در برخی مواقع بین طالبان افغان و حکومت پاکستان کلمات متضاد ومشاجرات لفظی تبادله می‌شود، اما در نهایت، کم از کم در کوتاه یا میان مدت، و تا زمانیکه طالبان پاکستان نتوانند مناطق وسیعی را در پاکستان تصرف کنند، تغییری در این وضعیت رونما نخواهد شد. فکر می‌کنم حکومت پاکستان پزیرفته است که با این سطح خشونت های تی تی پی در خاک خود کنار بیاید.”

از سوی دیگر گزارش سال ۲۰۲۲ وزارت خارجه ایالات متحده درمورد مبارزه با دهشت افگنی در جهان، نشان می‌دهد که شماری از حملات دهشت افگنی از جانب گروه‌های مختلف از خاک افغانستان برعلیه خاک تاجیکستان، پاکستان، ایران و ازبکستان انجام شده است.

محمد هاشم دانش، کارشناس مسایل افغانستان و امنیت منطقه می‌گوید که ده‌ها گروه شبه نظامی به شمول تحریک طالبان پاکستان در خاک افغانستان فعالیت داشته و آموزش می‌بینند و سبب تشنج اوضاع در منطقه پاکستان شده اند.

دانش گفت: “پاکستان فکر می‌کرد که روابط آنان با طالبان به شکل مناسبات ارباب و مزدور می‌ماند، غافل از اینکه مزدوری یک ایدیالوژی نیست بلکه منافع است. امروز با طالبان به صفت یک حکومت برخورد می‌کنند نه به صفت یک گروه که تا به دیروز به دستور و زیر اثر پاکستان بودند. بنابرین با آمدن امارت اسلامی وضعیت در پاکستان بیش از حد متشنج شده و این را قبول داریم و باید متشنج شود، به خاطریکه تحریک طالبان پاکستان از امارت اسلامی الگو برداری می کند.”

به عقیده شماری از آگاهان سیاسی حضور جنگجویان تحریک طالبان پاکستان در خاک افغانستان روابط میان دوکشور را بدتر کرده است، زیرا پاکستان این گروه را تهدید عمده از خاک افغانستان می‌داند.

سعد محمد، کارشناس مسایل امنیتی پاکستان و افسر نظامی پیشین معتقد است که هرگاه حکومت طالبان در افغانستان توانایی مبارزه با گروه تی‌تی‌پی را نداشته باشند، پاکستان به سادگی می‌تواند در برابر دهشت افگنی اقدام کند.

او گفت: “نیروهای مسلح پاکستان ظرفیت از بین بردن ریشه‌های جنگجویان را دارند، برای تحقق این امر اراده سیاسی و نظامی کارگر واقع خواهد شد، پاکستان این توانایی را دارد که تروریزم را از میان بردارد. من در مورد جزییات عملیات اطلاعاتی ندارم اما به عنوان یک نظامی که سال های زیاد با اردو کار کرده ام فکر می‌کنم پاکستان این ظرفیت را دارد و این بستگی به اجازه و هزینه و چشم انداز دارد.”

به اساس گزارش سازمان ملل متحد، حکومت طالبان در افغانستان به حمایت خود از گروه تی‌تی‌پی ادامه داده و درکل توانایی مبارزه با عناصر القاعده در افغانستان را ندارد.

کترین تایسن، تحلیلگردر انستیتیوت امریکن انترپرایز می‌گوید که طالبان افغان با تحریک طالبان پاکستان روابط نزدیک دارند و این گروه از طالبان افغان الگو می‌گیرند.

تایسن گفت: “روابط بین طالبان افغان و پاکستانی به دلیل منافع مشترک شان هنوز مستحکم است…تی‌تی‌پی با حاکمیت طالبان [در افغانستان] جسور شده و برای طالبان افغان امتیاز فراهم سازی زمینۀ مذاکره با پاکستان را دادند، به خاطریکه طالبان افغان برای تی‌تی‌پی پناهگاه‌های امن داده است. به نظرم قوی‌ترین نکتۀ گزارش ملل متحد این بود که طالبان افغان روابط با تی‌تی‌پی را تهدید نمی‌پندارند، بلکه این گروه را جز امارت اسلامی خود می‌دانند.”

مقام‌های طالبان همواره حمایت از دهشت افگنان را رد کرده و ادعا می کنند که مانع حملات دهشت افگنی از خاک افغانستان بر سایر کشورها خواهند شد.

با اینحال، تنش میان حکومت طالبان در افغانستان و حکومت پاکستان هم از ناحیۀ شورشگری طالبان پاکستان و هم به خاطر اخراج اجباری مهاجران افغان از پاکستان، رو به تنش و تیرگی نهاده و منجر به ایجاد بی‌اعتمادی عمیق میان دو کشور شده است.

تلاش های پاکستان برای آوردن فشار بر طالبان برای حل معضل تحریک طالبان پاکستان در منطقه ، تا کنون بی نتیجه مانده است. به همین دلیل پاکستان با اعلام خروج میلیون ها افغان از خاک آنکشور، و وضع شرایط سختگیرانه بر ویزه پاکستان، طالبان را تحت فشار قرار داده است.

منبع