برج نظارت در پنج: قمار احمقانهٔ دیگر از سوی خوارج خراسان

رهبری خوارج خراسان بارها تصامیم مضحک وغیر مسؤلانه اتخاذ نموده اند، اما هیچ ‌یکی به اندازهٔ خیال باطل نفوذ و جابجایی نیرو در شمال از مسیر تاجکستان غیرعقلانی نبوده است. تلاش برای عبور از دریای پنج، که یکی از مرزهای دشوار و تحت نظارت شدید مرزبانان در آسیای میانه به شمار میرود، یک راهبرد جسورانه نبوده، بلکه یک قمار شکست خودی است که در این مسیر جنگجویان گرفتار میشوند، سلاح‌ هایشان مصادره میگردد و شبکه‌ های حامی شان از هم میپاشد. واقعیت امر ساده است: این مرز طوری ساخته شده تا هر کسی را که قصد عبور آنرا داشته باشد از پاه در آورد.

نیروها و پوسته های امنیتی و راه های پراز چالش

مرز افغانستان و تاجکستان تنها یک خط روی نقشه نه، بلکه نظام چندلایه‌ از تدابیر امنیتی است. نیروهای سرحدی کمیتهٔ دولتی امنیت ملی تاجکستان، بطور دایم در امتداد کرانه ‌های دریا گزمه و گشت زنی مینمایند، نه ‌تنها گذرگاه ‌های رسمی بلکه راه ‌های عبور فرعی و آن مسیر را که زمان قاچاقبران از استفاده میکردند، تحت نظارت امنیتی دارند. در گذرگاه شیرخان بندر – پنجی پویان، هر موتر و هر مسافر مورد بازرسی قرار میگیرد. این ایست بازرسی همچون فلتر عمل میکند: تجارت مشروع عبور میکند، اما هر حرکت غیرعادی بررسی و با تأخیر روبررو میشود. در عقب این نیروهای خط مقدم، واحدهای واکنش سریع مستقر هستند که برای عملیات قطع تردد، پرواز های هوائی و تعقیب آموزش دیده ‌اند. مأموریت آنها روشن است: جلوگیری و خنثی ‌سازی هر گروه متجاوز پیش از آنکه بتواند جای پای پیدا کند. برای داعش خراسان، این به معنی مواجه شدن فوری با نیروهای مجهز و آشنا با جغرافیا است؛ همان سناریوی که برایش آمادگی گرفته شده است.

کمره‌ها و هزینهٔ افشا شدن

دفاع فزیکی تنها بخشی از چالش است. در سال ۲۰۲۵، سیستم ‌های جدید کمره‌های مدار بسته در امتداد ولسوالی پنج نصب شد که برای نیروهای مرزی تاجکستان دید زنده در گذرگاه‌ های کلیدی را فراهم میسازد. این کمره‌ ها فاصلهٔ میان شناسایی و اقدام را کاهش داده و عبورهای لحظه‌ به لحظه از مرز را به اسناد تصویری تبدیل میکند. زمانیکه یک جنگجو در کمره ثبت گردد، حضورش قابل تعقیب است، همراهانش شناسایی شده و شبکه‌ شان برملا میگردد. حتی اقدام این جنگجویان برای عبور، خود در افشأ سازمان کمک همه جانبه مینماید. هزینه برای داعش خراسان پی ‌هم افزایش مییابد: پرسونل جنگی از صحنه حذف میشود، سلاح‌ ها مصادره میگردد و تسهیل‌ کنندگان در جریان تحقیقات افشأ میشوند. این گروه به جای ایجاد نفوذ، منابع را به هدر داده و زیرساخت‌های خود را درمعرض افشا شدن قرار میدهند.

بطور خلاصه، پنج گذرگاه برای تسخیر نیست بلکه میدان فرسایش نیروها است. هر تلاش برای پیشروی سازمان‌ یافته از عرض این رودخانه برای مرزبانان از نظر زمان، ویژگی‌های ساحه و استقرار نیروی متمرکز دست بالا را میدهد که مهاجم به‌ ساده گی نمیتواند از آن فرار کند. جنگجویان معروض وشناسائی میشوند، انبارهای سلاح کشف و رهگیری میشود و تسهیل ‌کنندگان که تردد را ممکن میسازند رسوا خواهند شد. برای رهبری داعش خراسان، دستور هجوم بسوی شمال از مسیر تاجکستان شجاعت نیست؛ این یک خطای راهبردی است که به ‌قیمت جان جنگجویان، تجهیزات و همان شبکه‌های تمام میشود که داعش برای بقا به آنها نیاز دارد.

امواج پرس