سفیر پاکستان در ملل متحد از نسبت دادن ممنوعیت‌های در برابر زنان به فرهنگ پشتون‌ها معذرت‌خواهی کرده و گفته است که اظهارات او بازتاب‌دهنده موضع پاکستان نیست. اظهارات او موجی از انتقادها را در پی داشته است.

منیر اکرم، نماینده دایمی پاکستان در ملل متحد در واکنش به انتقادها از اظهارات‌اش در رابطه به ریشه داشتن محدودیت‌ها علیه زنان در فرهنگ پشتون‌ها معذرت خواهی کرده است. 

اکرم در توییتر نوشته است: «من اشتباه گفتم و حرف‌های من بازتاب‌دهنده دقیق موضع پاکستان نیست.»

نماینده دایمی پاکستان در ملل متحد افزوده است: «من احترام عمیق به فرهنگ پشتون‌ها دارم. محروم کردن دختران و زنان از تعلیم نه اسلامی است، نه فرهنگ پشتون‌ها.» 

سفیر پاکستان در ملل متحد چه گفته بود؟

منیر اکرم، نماینده دایمی پاکستان در ملل متحد، در جلسه دفتر هماهنگی کمک‌های بشردوستانه ملل متحد در مورد افغانستان در نیویارک این اظهارات را بیان داشته است. 

براساس ویدیوی نشر شده توسط نمایندگی پاکستان در ملل متحد، اکرم با استقبال از تلاش‌های ملل متحد برای امدادرسانی در افغانستان، در توضیح محدودیت‌های وضع شده بر افغانستان گفته است: «از دیدگاه ما محدودیت‌هایی که از سوی حکومت موقت افغانستان اعمال شده اند، بیشتر از منظر دینی نبوده، بلکه ناشی از فرهنگ مختص پشتون‌ها است.» 

او افزوده است: «این [فرهنگ پشتون‌ها] زنان را ملزم به ماندن در خانه می‌سازد و این یک واقعیت متمایز فرهنگی افغانستان است که برای صدها سال، اگر نه هزاران سال، تغییر نکرده است.»

نماینده پاکستان در ملل متحد گفته است که استفاده از اهرم‌های فشار دیپلومات بر حکومت افغانستان برای رفع این محدودیت‌ها نتیجه نمی‌دهد: «انتظار دگرگونی کامل یک‌شبه، با این شرط که اگر آن‌ها به استندرهای بین‌المللی عمل نکنند کمک‌ها به مردم افغانستان متوقف می‌شوند، یک انتظار نسبتاً خوش‌بینانه است.» 

واکنش‌ها

هرچند در بسیاری مناطق افغانستان به خصوص در جوامع روستایی، به شمول مناطق پشتون‌نشین، محدودیت‌های ناشی از فرهنگ و سنت‌های اجتماعی در برابر زنان وجود دارد، اما این محدودیت‌ها به حدی نبوده که در سطح کلان مانع مکتب رفتن دختران شود، و پیش از سقوط حکومت جمهوریت  دختران زیادی در مناطق روستایی افغانستان مصروف تعلیم و تحصیل بودند.

عزیز معارج، آگاه مسایل سیاسی می‌گوید تجربه نشان داده در هر جایی در افغانستان که زمینه تعلیم و تحصیل دختران مهیا بوده است، مانع فرهنگی و اجتماعی در برابر آموزش و تحصیل دختران وجود نداشته است. 

او معتقد است که ممنوعیت آموزش و تحصیل دختران، مشکل فرهنگی نه، بلکه یک مشکل سیاسی است. او با اشاره به مسدود بودن مکاتب در برخی مناطق در ۲۰ سال جنگ ها نیابتی و ضد حکومت افغانستان به دویچه وله گفت: «در گذشته در برخی ولسوالی‌ها شورشیان به دستور همین پاکستانی‌ها مثل امروز نه تنها دروازه‌های مکاتب را به روی دختران بلکه به روی پسران نیز بسته بودند.» 

نصیر احمدی فایق، سرپرست نمایندگی افغانستان در سازمان ملل، این اظهارات را رد کرده و گفته که مسئله ممنوعیت دختران و زنان از کار و تحصیل، ربطی به فرهنگ مردم افغانستان ندارد. 

شماری از منتقدین ملاله یوسفزی، دارنده جایزه نوبل صلح را مثال زده اند که در تلاش‌هایش برای تعلیم و تربیه کودکان در منطقه پشتون‌نشین سوات پاکستان هدف شلیک افراد ناشناس پاکستانی قرار گرفت و زخمی شد. 

غفور لیوال که در حکومت سابق افغانستان در مراکز تحقیقی و همچنین به حیث دیپلومات کار کرده است، گفته است که منیر اکرم از فرهنگ پشتون‌ها آگاهی ندارد. 

او سخنان اکرم در مورد فرهنگ افغان‌ها را غیرمسئولانه دانسته و نمونه‌های از زنان افغان را که در عرصه‌های مختلف فعالیت داشته و به مقام‌های عالی رسیده اند، ذکر کرده است. 

داوود جنبش، خبرنگار و فعال فرهنگی، در واکنش به اظهارات نماینده پاکستان نوشته است: «زمانی‌که پاکستان ایجاد نشده بود، زن پشتون عضو کابینه بود.» 

جنبش به این اشاره کرده که زنان به عنوان بخش جدایی‌ناپذیر جامعه پشتون در عرصه زراعت در کنار مردان کار می‌کنند و «قرن‌هاست که در کنار مردان در جرگه‌ها حضور داشته اند.» 

پدر ملاله یوسفزی نیز به جمع منتقدین پیوسته است. او در توییتر با ذکر این که قبلاً چهار میلیون دختر در افغانستان مصروف تعلیم و تحصیل بودند، خطاب به منیر اکرم نوشته است: «شما باید از ۵۰ میلیون پشتون پاکستان به دلیل نمایندگی سوء و تحقیر آن‌ها در ملل متحد عذرخواهی کنید.» 

افراسیاب ختک، سناتور سابق از ایالت خیبرپشتونخوا در پاکستان، نیز گفته است که سفیر پاکستان با نسبت دادن منع آموزش دختران به فرهنگ پشتون‌ها، «به پشتون‌ها توهین کرده است.» ختک در توییتر نوشته است: «آیا نماینده دایمی پاکستان در ملل متحد از افغانستان نمایندگی می‌کند؟»

قبلاً برخی مقام‌های حکومت افغانستان نیز چنین توجیهی در مورد محدود کردن حقوق زنان و دختران ارائه کرده و آن را با ارزش‌های فرهنگی نسبت داده بودند. 

 نورالله منیر، سرپرست وزارت معارف حکومت افغانستان به تاریخ ۱۷ اسد در یک نشست در ولایت خوست گفته بود که مردم با تعلیم دختران نه، بلکه با بیرون شدن دختران شان از خانه حساسیت دارند و فرهنگ افغانستان در این قسمت بسیار حساس است.

منبع