تمیم بن حمد آل‌ثانی، امیر قطر، توانسته است قلمروی کوچک خود را به یک قدرت بین‌المللی تبدیل کند.

روزنامه اسرائیلی هارتص در گزارشی آل‌ثانی را به‌عنوان زیرک‌ترین فرمانروای خاورمیانه یاد کرد و به شرح فعالیت‌های سیاسی و توسعه‌گرایانه او پرداخت.

جام جهانی ۲۰۲۲

هنگامی که قطر برای اولین بار درخواست میزبانی مسابقات جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ را ارائه کرد، در سراسر جهان خبرساز شد.

پیشنهاد میزبانی قطر، با اتهامات رشوه‌خواری و فساد آلوده شد.

این ابهامات حتی پس از برگزیده شدن این کشور کوچک حاشیه خلیج فارس به‌عنوان میزبان، به علت انتشار گزارش‌های متعددی از نقض حقوق بشر در مورد بدرفتاری با کارگران مهاجر در حال ساخت تاسیسات پر زرق و برق مسابقات ادامه یافت.

دولت میانجی

نام قطر بار دیگر کمی پس از آغاز جنگ اسرائیل و حماس در اکتوبر ۲۰۲۳، در اخبار سراسر جهان ظاهر شد.

این شیخ‌نشین غنی از منابع گاز طبیعی به‌عنوان یکی از معدود کشورهایی که با هر دو سوی درگیر یعنی اسرائیل و حماس ارتباط داشت، به سرعت توانست نقش میانجی را بر عهده بگیرد.

قطر به تحقق اولین توافق‌نامه آزادی گروگان‌ها کمک کرد و کوشید معامله با موفقیت انجام شود.

مذاکره آتش‌بس موقت در سال گذشته میلادی منجر به بازگشت بیش از ۱۰۰ گروگان به اسرائیل شد که در صورت تداوم، می‌توانست گروه بزرگ دیگری از اسیران را آزاد کند.

پس از این آتش‌بس، در حالی که گروهی از رهبران جهان از قطر به دلیل تلاش‌هایش برای این توافق تمجید کردند، برخی دیگر درباره اعتماد اسرائیل به کشوری که با آن روابط دیپلماتیک ندارد، هشدار دادند.

از زمان آغاز درگیری‌ها در غزه، پناه دادن و تامین مالی رهبران ارشد حماس در قطر و دسترسی نامحدود این امیرنشین کوچک اما قدرتمند به اطلاعات حساس امنیتی باعث ایجاد پرسش‌های گوناگونی در این زمینه شده است.

امیر قطر

قطر در حال حاضر از سوی تمیم بن حمد آل‌ثانی، چهارمین پسر امیر سابق، حمد بن خلیفه آل‌ثانی اداره می‌شود که در سال ۲۰۱۳ از تاج و تخت کناره‌گیری کرد.

تمیم بیشتر به‌عنوان یک رهبر خبره که به راحتی روابط خود را در خاورمیانه و غرب پیش می‌برد، شناخته می‌شود.

امیر قطر معمولا مانند سایر شیخ‌ها جامه و سربند سفید می‌پوشد اما دیدن او با کت و شلواری سه تکه مانند یک جنتلمن ثروتمند بریتانیایی، کار سختی نیست. او همچنین یک حساب اینستاگرام پر زرق و برق دارد.

تمیم در سال ۱۹۸۰ در دوحه پایتخت قطر متولد شد. او چهارمین پسر سلف خود، شیخ حمد بن خلیفه آل‌ثانی، از همسر دوم حمد به نام شیخ موزا است که یکی از تاثیرگذارترین زنان خاورمیانه محسوب می‌شود.

تمیم در مدرسه خصوصی شربورن در جنوب بریتانیا تحصیل کرد. تنها شعبه خارج از کشور شربورن اکنون در دوحه فعالیت می‌کند.

تمیم پس از اتمام لیسه، راه پدرش را ادامه داد و در سندهرست، آکادمی نظامی بریتانیا، تحصیل کرد. او پس از اتمام تحصیلات خود در سال ۱۹۹۸ به کشور بازگشت و به‌عنوان افسر در ارتش قطر مشغول به خدمت شد.

تمیم در جون ۲۰۱۳ و زمانی که ۳۳ سال داشت، پس از کناره‌گیری پدرش از قدرت بر تخت سلطنت نشست.

تمیم از دو همسر خود هفت پسر و شش دختر دارد.

بازی دوگانه

تحصیلات بریتانیایی تمیم این امکان را در اختیارش گذاشته که هم با اصول خاورمیانه پیش برود و هم درک خوبی از سیاست غرب داشته باشد.

شیخ تمیم راه پدرش را در حفظ یک سلطنت محافظه‌کارانه دنبال کرده و درهای قطر را به عنوان یک کشور مترقی روی جهان باز نگاه می‌دارد.

تمیم در فبروری ۲۰۱۵، یادداشتی در نیویورک تایمز منتشر کرد.

او در این یادداشت نوشت که رسیدگی به علل ریشه‌ای تروریسم نیازمند رویکردی عمیق‌تر، طولانی‌مدت و استراتژیک‌ است. این نگاه نیز مستلزم آن است که رهبران سیاسی، شجاعت مذاکره بر سر راه‌حل‌های کثرت‌گرایانه، فراگیر و تقسیم قدرت را برای اختلافات منطقه‌ای داشته باشند.

با این‌حال امیر قطر نه تنها قدرت را در کشورش تقسیم نمی‌کند بلکه به سیاست پدرش برای تامین مالی سازمان‌های افراطی مانند حماس ادامه می‌دهد. سیاستی که منجر به شکاف گسترده میان کشور با برخی همسایگانش در خلیج فارس در اوایل حکومت او شد.

انزوای قطر

در سال ۲۰۱۴، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و بحرین سفیران خود را از دوحه خارج کردند تا ناامیدی خود را از سیاست خارجی همسایه خود و حمایت آن از اخوان‌المسلمین نشان دهند.

در سال ۲۰۱۷ این کشورها همراه با مصر، روابط دیپلوماتیک خود را با قطر قطع و محاصره‌ای اقتصادی علیه این کشور اعمال کردند اما قطر به سرعت مسیر تجارت خود را از طریق کشورهای ترکیه، ایران، کویت و عمان تغییر داد.

در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ امیر قطر در نشست سالانه شورای همکاری خلیج فارس حضور نداشت.

قطر، اوپک را نیز در سال ۲۰۱۹ ترک کرد. سازمانی که این کشور از سال ۱۹۶۱ عضو آن بود. اما در سال ۲۰۲۱، شیخ تمیم با حضور در جلسه شورای همکاری خلیج فارس، روابطش را با همسایگان خود بازسازی کرد.

این اقدام منجر به پایان یافتن محاصره اقتصادی قطر شد.

قدرت نرم

تمیم برای ارتقای جایگاه بین‌المللی قطر، سعی در جذب رویدادهای ورزشی بزرگ دارد.

او رئیس کمیته سازماندهی بازی‌های آسیایی ۲۰۰۶ دوحه بود. بازی‌هایی که میزبانی آن را در سال ۲۰۳۰ نیز بر عهده خواهد داشت.

با وجود ادعاهایی مبنی بر «شست‌وشوی ورزشی»، میزبانی جام جهانی ۲۰۲۲ موفقیت بزرگی برای قطر بود و توانست افکار عمومی را از نقض حقوق بشر و سیاست‌های شیخ تمیم در مورد زنان و جامعه ال‌جی‌بی‌تی‌کیو‌پلاس منحرف کند.

یکی از ابتکارات پدر تمیم در دهه ۹۰، تاسیس «شبکه خبری الجزیره» بود. اقدامی که موقعیت کوچک‌ترین کشور جهان عرب را به اوج رساند و چشم‌انداز رسانه‌ای و توازن قدرت خاورمیانه را تغییر داد.

صادرات گاز

به گفته وزارت انرژی ایالات متحده، در حال حاضر قطر دومین صادر کننده بزرگ گاز در جهان است.

قطر همچنین سومین مخزن بزرگ گاز طبیعی را کنترل می‌کند که حدود ۱۱ درصد از ذخایر ثبت شده جهان تا سال ۲۰۲۱ را در خود جای داده است.

دارایی خانواده آل‌ثانی

موفقیت‌های شیخ تمیم باعث تقویت سلسله آل‌ثانی شده است که از قرن نوزدهم در قدرت بوده‌اند.

خانواده آل‌ثانی در سراسر جهان سرمایه‌گذاری کرده‌اند؛ به ویژه در لندن و نیویورک. این پادشاهی همچنین در بانک بارکلیز، بریتیش ایرویز و فولکس واگن سهام دارد.

دارایی خالص این خانواده سلطنتی ۳۳۵ میلیارد دلار تخمین زده شده است. اگرچه سال گذشته شاخص میلیاردرهای بلومبرگ این رقم را ۱۳۳ میلیارد دلار اعلام کرد.

منبع