هزاران افغان پس از سقوط نظام جمهوری در افغانستان به پاکستان مهاجر شدند. برخی از آنها برای اولین بار عید را دور از خانواده و در دیار غربت تجلیل می کنند. شباهت برخی مکان ها این آوارگان را به یاد وطن می اندازد.

مارکیت “پیشاور مور” در شهر اسلام آباد با اندک شباهتی که با کوچه گل فروشی در شهر نو کابل دارد، یک منطقه مهاجر نشین پاکستان است. مهاجرت افغان ها به پاکستان و تاثیرگذاری فرهنگ شان بر محیط به وضاحت در این بازار نمایان است.

شاید کمتر مهاجری از افغانستان باشد که با نام پشاور مور در اسلام آباد آشنایی نداشته باشند. این منطقه که مرکز تجارت و کسب و کار افغان ها است، در روزهای عید جنب و جوش خاصی دارد.

مختار ساویز، کارمند یک نهاد دولت سابق افغانستان، چهار ماه پیش مجبور شد با خانواده اش وطن را ترک کرده و به پاکستان مهاجرت کند. او اولین عیدِ بدون وطن و وطن ‌دار را تجربه می کند: «عید خوشحالی‌است که خداوند به مسلمانان داده است؛ از همین خاطر به تمام فامیل لباس نو گرفتیم و میوه خشک خریدیم گرچه بسیار دلم برای وطن تنگ شده، اما خودمان را قوی می گیریم و خوشحال می باشیم.»

معمولا بانوان در افغانستان برای ایام عید آمادگی می گیرند. صفا کاری خانه، تهیه لباس نو برای اعضای خانواده و خرید برای سفره عید از جمله کارهای بود که انجام می شد و زنان نیز در آن سهم عمده ای داشتند.

حلیمه ساویز، مادر مختار در مورد مشقت های عید در مهاجرت گفت: «زندگی در پاکستان موقتی است. دل جمع نیستیم که بتوانیم عید و برات را به خوبی تجلیل کنیم، اما باز هم مثل عید گذشته که در کابل جان بودیم فرش و ظرف خانه را شستیم و مثل همیشه میوه عید گرفتیم و لباس نو دوختیم.»

رسم و رواج افغان ها در کشورهای میزبان نیز مورد توجه مردم قرار می گیرد. یکی از این رواج ها در افغانستان، بردن عیدانه به خانه عروس است. مادر مختار نیز با دف و دهل برای نامزد پسرش عیدانه برده است.

سلیم خان که از ایالت سند پاکستان است این صحنه را دیده و در این زمینه گفت: «من در دوکان مصروف کار بودم که یکباره آواز دهل آمد ما همه جمع شدیم و گفتند افغان ها برای عروس شان عیدی آورده اند. در دست هر نفر یک سبد بود و در آن سبدها لباس زیورات و میوه گذاشته بودند. آنها در آن شب دهل زدند و رقصیدند.» سلیم خان اضافه کرد: «ما در فرهنگ خود چنین رسمی نداریم و من تازه با این رواج افغان ها آشنا شدم.»

برای پاکستانی ها خرید عیدانه افغان ها نیز جالب است. عرفان که در پیشاور مور اسلام آباد میوه خشک می‌ فروشد، از بهتر شدن کار و بارش خرسند است: «در یک سال اخیر با نزدیک شدن عید افغان ‌ها زیاد میوه خشک می ‌خرند و فروشات ما خوب است.»

به گفته این فروشنده، حالا برخی از پاکستانی ها نیز برای عید سفره می اندازند و عید را مانند افغان ها تجلیل می کنند: «حالا ما حتی مشتری های پاکستانی هم داریم.» اما او چیزی مهم را از همصحبتی با مشتریان افغانش متوجه شده است: «اما یگانه شکایت و گلایه افغان ها در تجلیل از عید در پاکستان این است که روزها و شب های عیدشان مثل وطن پر جنب و جوش نیست و از فامیل و دوستان شان دور هستند.»

منبع